Pierre Etxeberriren Egunkaria: Euskaldun bat Lehenengo Mundu Gerran (10)

1915ko abuztuaren 27a.

Gaurko gau osoa lorik hartu ezinik egon gara, betikoa, arratoiak, kriston usaina eta, gaur bereziki, hotz handia egin du gainera gauean. Goizeko bi eta erdiak dira, gas eraso bat jasotzen hasi gara, eta jeneralak dioenez, askoz ere arriskutsuagoa da loak harturik gasa arnastea esnaturik arnastea baino, beraz inork ere ez du lorik egin, orain oso nekatuta gaude denok, eta bi ordu barru alemaniar tropak erasotu behar ditugu, aurrera egin ez dezaten gure ahulezia aprobetxatuz.

Arratsaldeko lauak eta laurden dira eta gure erasoa hasteko gutxi falta da, soldaduak oso nekatuta eta gosetuta gaude, jeneralak aldiz, jada jan egin du, ez dauka kexatzerik, hau amorrua!

1915eko abuztuaren 28a.

Goizeko hiruak dira eta orain nator bueltan batailatik, tragedia bat izan da, gizon asko galdu ditugu eta ez dugu alemanak atzeratzea egitea lortu. Ezinezkoa da jan eta lorik egin gabe borrokatzea, inpotentzia handia izan da nire kideak hiltzen ikustea bata bestearen atzetik momenturo, harategi bat zirudien. Imajinaezina da alemaniar metrailadorek egiten dutena gorputzekin. Nire bizitzaz beldur handia izan dut, momentu batean atzera egiteko agindua jaso egin dugu baino ezinezkoa genuen, alemaniar metraileta batek gu harrapaturik mantentzen gintuen; hala ere, jeneralak berriro ere atzera egiteko agindua eman du eta hantxe izan da sarraskirik handiena, hogei segundutan, hamasei gizon izatetik bost izatera pasa gara.

Bueno, egunak eta egunak daude, batzuetan horrelakoak dira, ez dago ezer egiterik, biharko eguna hobeagoa izatea espero dut, orain lo egiten saiatuko naiz.

Mikel Gimeno